भारतातील म्युच्युअल फंड (MF) गुंतवणुकीसंबंधी वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
म्युच्युअल फंड्सची मूलभूत माहिती
म्युच्युअल फंड हे एक गुंतवणूक साधन आहे जे अनेक गुंतवणूकदारांकडून पैसे गोळा करते आणि त्याचे विविधीकरण केलेले पोर्टफोलिओ (समभाग, बाँड्स, इतर सिक्युरिटीज) मध्ये गुंतवणूक करते. याचे व्यवस्थापन व्यावसायिक फंड व्यवस्थापक करतात.
गुंतवणूकदार म्युच्युअल फंड स्कीमचे युनिट्स खरेदी करतात आणि गोळा केलेला पैसा स्कीमच्या उद्देशानुसार विविध मालमत्तेत गुंतवला जातो. निर्माण झालेला परतावा गुंतवणूकदारांमध्ये त्यांच्या होल्डिंगच्या प्रमाणात वितरित केला जातो.
NAV हे म्युच्युअल फंड स्कीमचे प्रति युनिट बाजार मूल्य आहे. हे खालीलप्रमाणे मोजले जाते: NAV = (एकूण मालमत्ता - एकूण दायित्वे) / एकूण उपलब्ध युनिट्स.
म्युच्युअल फंड्सचे प्रकार
म्युच्युअल फंड्सचे वर्गीकरण खालीलप्रमाणे केले जाऊ शकते:
- मालमत्तेचा वर्ग: इक्विटी, डेब्ट, हायब्रिड, सोल्यूशन-ओरिएंटेड, इ.
- रचना: ओपन-एंडेड, क्लोज-एंडेड, इंटरव्हल फंड्स.
- गुंतवणूकीचे उद्दिष्ट: ग्रोथ, इन्कम, टॅक्स-सेव्हिंग (ELSS), इ.
ELSS हा कलम 80C अंतर्गत कर बचत करणारा म्युच्युअल फंड आहे ज्यामध्ये 3 वर्षांचा लॉक-इन कालावधी असतो. हा प्रामुख्याने इक्विटीमध्ये गुंतवणूक करतो आणि उच्च परताव्याची शक्यता देतो.
म्युच्युअल फंड्समध्ये गुंतवणूक
SIP म्हणजे गुंतवणूकदारांना म्युच्युअल फंड स्कीममध्ये नियमितपणे (मासिक/तिमाही) एक निश्चित रक्कम गुंतवण्याची परवानगी देते, ज्यामुळे शिस्तबद्ध गुंतवणूक आणि रुपयाच्या किमतीचे सरासरीकरण होते.
- ग्रोथ पर्याय: परतावा पुनर्गुंतवणूक केला जातो, ज्यामुळे भांडवली प्रशंसा होते.
- डिव्हिडंड पर्याय: गुंतवणूकदारांना नियतकालिक पेआउट मिळतो (हमी नसलेला).
कर आणि नियमन
-
इक्विटी फंड्स:
- अल्पकालीन भांडवली नफा (STCG, <1 वर्ष): 20%
- दीर्घकालीन भांडवली नफा (LTCG, >1 वर्ष): ₹1.25 लाखांपेक्षा जास्त नफ्यावर 12.5%
-
डेब्ट फंड्स:
- अल्पकालीन भांडवली नफा (<2 वर्षे): आयकर स्लॅबनुसार
- दीर्घकालीन भांडवली नफा (>2 वर्षे): इंडेक्सेशन लाभाशिवाय 12.5%
रिडेम्पशन आणि पैसे काढणे
एक्झिट लोड म्हणजे गुंतवणूकदारांनी निर्दिष्ट कालावधीपूर्वी युनिट्स रिडीम केल्यास आकारला जाणारा फी (उदा., 1%). हा अकाली पैसे काढण्यास प्रतिबंध करतो.
गुंतवणूकदार खालीलप्रमाणे रिडेम्पशन करू शकतात:
- ऑनलाइन पोर्टल्स (AMC वेबसाइट, म्युच्युअल फंड प्लॅटफॉर्म्स)
- ऑफलाइन (रिडेम्पशन विनंती फॉर्म सबमिट करून)
Disclaimer: Mutual fund investments are subject to market risks. Read all scheme-related documents carefully before investing.
